بررسی فقهی و حقوقی شورای حل اختلاف و تطبیق آن با قاضی تحکیم

چکیده شورای حلّ اختلاف از نهادهای تازه تأسیس در ایران می باشد. اگرچه این نهاد سابقه ای طولانی ندارد ولی حلّ و فصل اختلافات و دعاوی به شیوه شورایی و با مصالحه و سازش سابقه ای دیرینه در سیستم دادرسی اسلامی دارد. حلّ و فصل اختلا فات از طریق مصالحه و سازش و ترغیب طرفین دعوی به صلح و سازش، همواره مورد تاکید دادرسی اسلامی بوده است. شورا، در کلیه دعاوی ابتدائاً سعی در ایجاد صلح وسازش دارد و در صورت عدم حصول سازش، در اموری که صلاحیت دارد، اقدام به صدور رأی می نماید می نماید، چنانچه رأی شورا مطابق قانون و در حیطه صلاحیت شورا باشد، قاضی شورا آن را تأیید می نماید و در صورتی که در صلاحیت شورا نبوده باشد یا مغایر با نص قانون باشد، خود اقدام به صدور رأی مطابق قانون می نماید. نهادهای قضاوت شورایی، اصلاح ذات البین و قاضی تحکیم مشابه شورای حلّ اختلاف می باشند. مهمترین اولویت شورای حلّ اختلاف و قاضی تحکیم ایجاد صلح و سازش در دعاوی و دادرسی به شیوه غیر رسمی می باشد. قاضی تحکیم در واقع خصوصی سازی قضاوت می باشد، بدین صورت که طرفین دعوا با توافق به نزد وی جهت دادرسی و حلّ نزاع و اختلاف مراجعه می نمایند. با وجود اهداف مشترک میان این دو نهاد و برخی اشتراکات دیگر، شورای حلّ اختلاف در نحوه انتخاب، ماهیت، مشروعیت، شرایط، صلاحیت وبرخی دیگر از موارد با قاضی تحکیم دارای تفاوت می باشد. کلمات کلیدی: شورا، حلّ اختلاف، قاضی، قاضی تحکیم.